6. Zarządzanie systemem TeX Live w Windows

6.1. Różnice w stosunku do standardowego Web2C w systemach Win32

Web2C działający w systemach Win32 posiada szczególne cechy, o których warto wspomnieć.

Kpathsea
– tablice haszowe, tworzone w TeX Live przez bibliotekę Kpathsea, są bardzo duże. Aby skrócić czas uruchamiania dowolnego programu, wykorzystującego Kpathsea, tablice haszowe zostają umieszczone w pamięci współdzielonej przez procesy. W ten sposób zmniejszono znacznie czas uruchamiania programów wywoływanych kolejno, jeden przez drugi (np. tex wywołujący mpost wywołujący tex). Zmianę tę ukryto przed użytkownikiem, z wyjątkiem sytuacji, gdy zostanie użyty -1 dla diagnostyki działania Kpathsea; można wtedy śledzić wykorzystanie pamięci współdzielonej.
kpsecheck
– program ten oferuje kilka opcji opcji uzupełniających dla programu kpsewhich. Pozwala na wylistowanie wszystkich plików, które występują wielokrotnie w dostępnych drzewach katalogów texmf. Może to być przydatne, choć często możemy otrzymywać niepożądane komunikaty o dziesiątkach plików typu README1. Aby tego uniknąć, należy użyć opcji -multiple-occurences wraz z dwiema innymi, pozwalającymi podać wzorce nazw do pominięcia lub włączenia w procesie przeszukiwania (można podać kilka wzorców).

kpsecheck raportuje także stan pamięci współdzielonej: używanej i nieużywanej. Warto czasem o tym wiedzieć, gdyż pokazywany status „pamięć w użyciu” może oznaczać, że działa kilka procesów i efekt wykonania polecenia mktexlsr zostanie każdorazowo opóźniony do czasu, aż nie będzie pracował żaden program korzystający z Kpathsea.

kpsecheck pozwala także określić położenie programu Ghostscript. W systemach Win32 łatwiej jest wielu programom skorzystać z biblioteki DLL programu Ghostscript i znaleźć ją na podstawie rejestrów systemowych, niż na podstawie zmodyfikowanej przez użytkownika zmiennej PATH (ponadto zmienne środowiskowe, szczególnie w starszych wersjach systemu Windows, mają dość ograniczoną pojemność).

Web2C
– programy dla Windows posiadają kilka dodatkowych opcji nieobecnych w wersjach kompilowanych dla Unix i jedną działającą nieco inaczej:

6.2. Dodawanie pakietów do instalacji

Po głównej instalacji istnieje możliwość doinstalowania dowolnych pakietów. Z menu systemowego: Start -> Programy -> TeX Live -> Maintenance należy wybrać -> Add TeX Package, co uruchomi program TeXSetup z odpowiednimi parametrami (uruchomienie TeXSetup --help wyświetli dostępne opcje programu). Po wczytaniu plików definiujących pakiety (.tpm) wyświetlony zostanie od razu ekran wyboru zestawów/pakietów (podobnie jak podczas instalacji początkowej). W trybie doistalowania lista pakietów już zainstalowanych jest porównywana z listą pakietów dostępnych z katalogu źródłowego. Pakiety niezainstalowane wyświetlane są zielonym kolorem, zdezaktualizowane kolorem czerwonym, zaś aktualne, zainstalowane – kolorem czarnym. Dzięki temu można nie tylko dodać nowe komponenty z CD-ROM-u lub z Sieci, ale i zaktualizować posiadane pakiety o dostępne w Sieci nowsze wersje.

Gdy zamierzamy dodać pakiety, których brak w dystrybucji TeX Live (lub fpTeX), warto instalować je w katalogu specyfikowanym przez zmienną $TEXMFLOCAL. W ten sposób zabezpieczymy te pakiety podczas aktualizacji/wymiany oprogramowania TeX Live.

Katalog wskazywany przez $TEXMFLOCAL jest początkowo pusty. Przykładowo: dodajemy pakiet dla Maple (przetwarzanie symboliczne); pliki stylów należy skopiować do katalogu ...\TeXlive\texmf-local\tex\latex\maple\  zaś pliki dokumentacji do katalogu ...\TeXlive\texmf-local\doc\latex\maple\

Na zakończenie należy koniecznie zaktualizować bazę danych instalacji ls-R: albo poprzez wybór menu Start -> Programy -> TeXLive -> Maintenance, albo przez uruchomienie z linii poleceń mktexlsr.

6.3. Usuwanie TeX Live z dysku twardego

Procedura deinstalacji oprogramowania dostępna jest z programu TeXLive.exe, z menu systemowego TeXLive bądź z Panelu sterowania (Dodaj/usuń programy). Procedura ta usuwa z dysku większość plików TeX Live. Ponieważ TeX jest systemem, który sam tworzy wiele plików, niełatwo śledzić wszystkie z nich. Dodatkowe programy posiadają swoje własne procedury deinstalacyjne, wobec tego należy je uruchomić odrębnie. Pliki umieszczone w katalogu wskazywanym przez zmienną $TEXMFLOCAL nie będą oczywiście usuwane, a więc jeśli zachodzi taka potrzeba, należy je usunąć samodzielnie.

6.4. Uruchamianie TeXSetup z linii poleceń

Program TeXSetup.exe posiada szereg interesujących opcji, które mogą być wyświetlone po uruchomieniu z linii poleceń (okno DOS):


  c:\>TeXSetup --help

Oto opis dostępnych opcji programu:

--automatic-reboot
po zakończeniu instalacji restart systemu, bez czekania na potwierdzenie użytkownika;
--dry-run
symulacja instalacji, nic nie jest instalowane, tworzony jest tylko plik .log rejestrujący czynności, które program wykonuje podczas zwykłego uruchamiania bez tej opcji;
--quick
wykonanie instalacji rekomendowanej, bez interwencji użytkownika;
--net-method (ie5/direct)
umożliwienie pobierania z Internetu dodatkowych pakietów (wymagane jest aktywne połączenie, albo bezpośrednim łączem, albo modemem, z wykorzystaniem bibliotek DLL Internet Explorera wersji co najmniej 5; należy pamiętać, że niektóre pobierane pakiety mają duże rozmiary);
--remote-source-directory <url>
bazowy adres url dla pakietów pobieranych z sieci;
--local-source-directory <dir>
domyślnie jest to katalog nadrzędny w stosunku do położenia programu TeXSetup; gdy zaktualizujemy sam program, opcja ta pozwala nam na jego uruchomienie bezpośrednio z dysku twardego (np. texsetup --local-source-dir=e:\ gdzie e: jest stacją CD);
--installation-directory <dir>
główny katalog, w którym instalowany jest system TeX; domyślna lokalizacja to c:\Program Files\TeXLive;
--texmfmain-directory <dir>
--texmflocal-directory <dir>
--texmfextra-directory <dir>
--texmfhome-directory <dir>
--vartexmf-directory <dir>
--vartexfonts-directory <dir>
wszystkie te opcje pozwalają wyspecyfikować katalogi dla różnych drzew texmf i zostaną zarejestrowane w zmiennych specyfikowanych w pliku texmf.cnf;
--with-source-files(=yes/no)
instalacja plików źródłowych pakietów (domyślnie nie są one instalowane);
--with-documentation-files(=yes/no)
instalacja plików z dokumentacją poszczególnych pakietów; uwaga: ogólna dokumentacja będzie zainstalowana nawet bez użycia tej opcji;
--program-folder <folder>
nazwa folderu w menu startowym, w ramach którego znajdą się menu instalacji;
--add-package <pkg>
opcja używana do dodawania pakietów;
--scheme <pkg>
instalacja wyspecyfikowanego zestawu, zamiast zestawu rekomendowanego domyślnie;
--maintenance
działanie podobne jak --add-package, bez specyfikowania pakietów do doinstalowania w linii poleceń;
--uninstall
opcja usuwania pakietów zainstalowanych z CD-ROM-u; jeśli dodano pliki z innego źródła, utworzono formaty, zainstalowano pomocnicze programy itp., nie będą one usunięte;
--help
pokazuje dostępne opcje programu.

6.5. Instalacja sieciowa

Biblioteka Kpathsea rozpoznaje nazwy UNC, wobec tego możemy ich użyć dla specyfikacji drzew katalogów TEXMF udostępnianych w sieci komputerowej. Wszystkie pliki z wyjątkiem zawartych w katalogu bin/win32 mogą być współdzielone z instalacjami teTeX lub TeX Live systemów Unix/Linux. Oznacza to, że można użyć Samby do zamontowania serwera NT dla stacji roboczej Unix lub odwrotnie: serwer np. Linux może udostępniać zasoby dla stacji Windows. Dostępne są możliwości:

6.6. Konfiguracja indywidualna

6.6.1. Dvips

Plik konfiguracyjny config.ps programu Dvips znajduje się w katalogu ...\TeXlive\texmf-var\dvips\config\. Plik ten można otworzyć w dowolnym edytorze (np. w WinShell) po to, aby zmienić niektóre parametry działania Dvips. Najważniejsze z nich zgrupowano w blokach deklaracji:

fonty
– można zmienić domyślne parametry generowania fontów przez metafont-a dla danej drukarki (parametr M) i rozdzielczość (parametry D, X, Y). Standardowo fonty generowane są dla drukarek laserowych, zgodnych z Hewlett Packard (tryb ljfour) i rozdzielczości 600 dpi. Domyślnie ustawiono wykorzystanie fontów CM (oraz PL) w ich wersji obwiedniowej (Type 1), wobec tego Dvips nie powinien odwoływać się zbyt często do programu mktexpk.
drukarka
– parametr ‘o’ określa nazwę portu/przekierowania wydruku. Gdy nie wpisano nazwy drukarki (portu), wynik pracy będzie zapisywany w pliku PostScriptowym .ps. Drukarkę specyfikujemy jednym z poniższych sposobów:

  o lpt1:
  % o | lpr -S server -P myprinter
  % o \\server\myprinter

Uwaga: Obecna dystrybucja TeX Live posiada zaimplementowaną po raz pierwszy procedurę automatycznej aktualizacji map fontowych dla Dvips i Pdftex, wykonywaną przez program updmap podczas instalacji, a także podczas dodawania pakietów z fontami. Jeśli fonty dodawane są „ręcznie”, należy zmodyfikować plik updmap.cfg w katalogu $VARTEXMF/web2c i następnie uruchomić program updmap.

6.6.2. Pdftex

Konfiguracja programu pdf(la)tex wymaga modyfikacji pliku
...\TeXlive\texmf-var\pdftex\config\pdftex.cfg
W pliku tym możemy deklarować dodatkowe mapy fontowe wczytywane przez program, choć obecnie tworzone są one automatycznie przez program updmap (patrz „Uwaga” zamieszczona powyżej). Ponadto można ustawić inne parametry pracy programu pdftex (rozmiar papieru, stopień kompresji itp.). Parametr output_format z wartością 1 oznacza, że pdftex będzie tworzył domyślnie pliki od razu w formacie pdf (wartość 0 oznacza tworzenie plików .dvi, identycznie jak programem tex).

6.6.3. GSView

Począwszy od wersji zgodnej z Ghostscript 6.50, GSView jest niestety programem shareware, wobec tego nie mógł znaleźć się na CD-ROM-ie.

Parametry pracy programu są ustawiane m.in. w menu Media. W podmenu Display Settings można poprawić (kosztem szybkości pracy) sposób wyświetlania: parametry Text Alpha Graphics Alpha należy ustawić na 4 bity. W menu Media można też określić rozmiar papieru i jego orientację.

Uwagi dotyczące drukowania zawarto poniżej, w podrozdziale 6.8.

6.6.4. WinDvi

Podczas instalacji TeXSetup.exe ustawia skojarzenie plików .dvi z uruchamianiem programu Windvi.

W menu View ->Options można ustawić niektóre parametry pracy Windvi, np. możliwość uruchamiania programów zewnętrznych (Allow shell), automatyczne odświeżanie zmienionego pliku .dvi (Autoscan), tryb pracy metafont-a i rozdzielczość generowanych fontów (MF mode Pixels per inch), współpracę z Ghostscriptem (Postscript) itp. Po zakończeniu pracy programu parametry zapisywane są w pliku $HOME/windvi.cnf (lub Moje dokumenty/windvi.cnf). Położenie tego pliku można ustalić po uruchomieniu z wiersza poleceń:


  c:\>kpsewhich --expand-var $HOME/windvi.cnf

W wypadku błędnego ustawienia parametrów pracy Windvi plik konfiguracyjny wystarczy skasować.

6.7. Testowanie

Ogólne wskazówki dotyczące weryfikacji instalacji zawarto w części 3.5 na str. 29. Tu omówimy jedynie kwestie specyficzne dla Windows.

Dla szybkiej kontroli poprawności instalacji należy uruchomić edytor i otworzyć plik sample2e.tex (znajduje się on w katalogu C:\Program Files\TeXlive\texmf\tex\latex\base\). Na belce z narzędziami wybrać z menu Command!LaTeX (XEmacs), lub wcisnąć ikonę uruchamiania programu latex (WinShell). Następnie wybrać z menu Command!View DVI (XEmacs), lub wcisnąć ikonę podglądu DVI (WinShell). Pierwsze uruchomienie windvi zazwyczaj automatycznie generuje wymagane fonty ekranowe. Po kilku sesjach komunikaty dotyczące generowania fontów staną się rzadsze.

Uwaga: jeśli program latex nie może znaleźć pliku do przetwarzania, naciśnięcie Ctrl-z spowoduje natychmiastowe zakończenie pracy.

6.8. Drukowanie

Drukowanie bezpośrednio z programu Windvi odbywa się z wykorzystaniem uniwersalnego sterownika druku systemu Windows. Z definicji powinien być on zgodny z większością drukarek, jednakże ma on tendencję do tworzenia olbrzymich plików kolejek (spool) i niektóre (starsze) wersje Windows po prostu tego nie akceptują. Zaletą sterownika jest jedynie możliwość obsługi grafik BMP i WFM. Stosując metodę druku via sterownik Windows należy prawidłowo ustawić parametry rozdzielczości (patrz podrozdział 6.6.4), w przeciwnym wypadku otrzymany wydruk może być przeskalowany (np. drukując w rozdzielczości 600dpi na drukarce 300dpi otrzymamy niespodziewanie 1/4 zamierzonego rozmiaru wydruku).

Drukowanie znacznie szybsze i bardziej niezawodne zapewni konwersja pliku .dvi do .ps programem Dvips i wykorzystanie GSView. Z menu Plik należy wybrać Drukuj, co wyświetli okno dialogowe z szeregiem opcji. Gdy mamy drukarkę PostScriptową, należy wybrać PostScript printer. Drukowanie na drukarkach bez interpretera PostScript wymaga zaznaczenia opcji Ghostscript device (w sekcji „Print Method” okna) i wybrania przyciskiem po prawej stronie odpowiedniego urządzenia.

6.9. WinShell

Jeśli nie decydujemy się na rozbudowany (ale i bardzo silny) edytor XEmacs, możemy samodzielnie zainstalować prosty i łatwy w obsłudze edytor WinShell. Znajdziemy go na płytkach w katalogu support/WinShell. Wystarczy dwukrotnie kliknąć klawiszem myszy na znajdującym się tam pliku .exe. Program uruchamiamy z menu Start bądź z ikony/skrótu na pulpicie. Dostosowanie do polskiej wersji Windows wymaga, prócz określenia języka dla menu i komunikatów, użycia menu Opcje (Options) -> Font -> Zmień i wyboru w wyświetlonym oknie Skrypt napisu Europa Środkowa. Dzięki temu wpisywane za pomocą prawego klawisza Alt polskie znaki diakrytyczne będą prawidłowo wyświetlane.

Aby skonfigurować uruchamianie programów otwieramy menu Options -> Program Calls.

Wciskając przycisk OK zatwierdza się zmiany.

Instalacja programu ustawia w Windows skojarzenie plików .tex z uruchamianiem WinShell. Dopóki nie zamierzamy korzystać z innego edytora (jak WinEdt lub Emacs) jest to poprawne.

WinShell posiada pomoc, dostępną po naciśnięciu symbolu ? na belce z narzędziami.

6.9.1. Instalacja poprawek

Ingo de Boer, autor WinShell, udostępnia od czasu do czasu kolejne wersje beta programu. Można je pobrać z http://www.winshell.de. Zwykle są to pliki .zip, które należy rozpakować w katalogu, w którym już zainstalowano WinShell (najczęściej w c:\Program Files\WinShell), zezwalając na nadpisanie dotychczasowej zawartości. Program rozpakowujący unzip.exe można znaleźć na CD w katalogu support/.

6.9.2. Użycie plików „projektu”

Wielokrotnie mamy do czynienia z dokumentami składającymi się z wielu części. Najwygodniej gdy są one zapisane w odrębnych plikach. WinShell umożliwia utworzenie pliku projektu (Project file), w którym deklarujemy poszczególne części większego dokumentu. Nazwy pliku projektu, traktowanego jako główny edytowany plik (Main file), oraz plików części są wyświetlane w lewym oknie edytora. Dwukrotne kliknięcie myszą na nazwie pliku pozwala na szybki wybór i wyświetlenie potrzebnego pliku w głównym oknie edytora. Naciśnięcie ikony LaTeX na belce narzędziowej uruchamia zawsze przetwarzanie głównego pliku, bez względu na to który plik jest aktualnie wyświetlany.

Na belce narzędziowej mamy dodatkowe przyciski pozwalające wyłączyć lub włączyć wyświetlanie okna projektu (po lewej stronie) i okna zapisu sesji (log) – na dole. Gdy plik projektu nie jest używany, lewą część okna można zamknąć, wykorzystując całą szerokość ekranu dla edytowanego pliku.

6.9.3. Drukowanie z WinShell na drukarce PostScriptowej

Ikona Dvips belki narzędziowej uruchamia program, który wynik pracy zapisuje zwykle w pliku .ps. Oglądanie i/lub drukowanie takiego pliku wymaga uruchomienia GSView. WinShell pozwala zdefiniować wygodne wywołanie polecenia dvips, które wynik przetwarzania wyśle od razu do drukarki posiadającej interpreter PostScript. Przykładowo, dla drukarki o nazwie vclw, postępowanie będzie następujące:

  1. Deklaracja danej drukarki w programie:
  2. Dodanie polecenia „Drukuj” do belki narzędziowej:

Uruchamianie polecenia zostało zdefiniowane. Aby drukować bezpośrednio na drukarce wystarczy teraz nacisnąć guzik z napisem „Drukuj”.

6.10. Wskazówki dla użytkowników Win32

6.10.1. Różne wcielenia Win32

To, co nazywamy Win32 nie jest właściwie systemem operacyjnym a jedynie zbiorem funkcji, z których wiele (ok. 12000) można użyć do pisania programów dla różnych systemów operacyjnych rodziny Windows. Spotykamy różne wersje Windows:

Win9x mają możliwość uruchamiania jednocześnie programów 16- i 32-bitowych, ale ponieważ sam system nie jest w całości napisany dla trybu 32-bitowego i nie posiada ochrony pamięci, programy 16-bitowe mogą nadpisywać część pamięci wykorzystywanej przez system! Niektóre elementy systemu, jak GDI (Graphical Device Interface) zarządzają w sposób ograniczony zasobami (bitmapy, fonty itp.) gdy wszystkie uruchomione programy jednocześnie korzystają z tych zasobów. Wszystkie nagłówki bitmap dostępnych w tym samym czasie nie mogą przekroczyć granicy 64KB. Jest to przyczyna spotykanego często gwałtownego spadku wydajności systemu i jego zawieszania.

NT i W2K i XP nie posiadają takich ograniczeń. Są to systemy w pełni wielozadaniowe i z ochroną pamięci. Wydają się bardziej stabilne ponieważ lepiej zarządzają pamięcią, posiadają lepszy system plików itp.

6.10.2. Wiersz poleceń

Wielu użytkowników może zadać pytanie: „po co używać wiersza poleceń w systemie Windows?”. Dobre pytanie! Problem ma naturę bardziej ogólną. Otóż nie wszystkie zadania daje się wykonać jedynie przy użyciu interfejsu graficznego (GUI). Wiersz poleceń dostarcza wielu możliwości rasowego programowania (zakładając posiadanie przyzwoitego interpretera poleceń).

TeX jest programem działającym wsadowo (batch), a nie interakcyjnie: wylicza najlepszy wygląd każdej strony, rozwiązuje odesłania itp. Taki charakter pracy możliwy jest jedynie podczas globalnego przetwarzania dokumentu, nie ma tu możliwości interakcji. Oznacza to, że program TeX powinien być używany z linii poleceń. W istocie nie jest to takie złe. Programy działające wsadowo, przeznaczone do skomplikowanych zadań, są zwykle lepiej opracowane i pozbawione błędów, ponieważ nie są związane z graficznym interfejsem. Do uruchamiania takich programów można zawsze opracować graficzny interfejs przekazujący zadanie do wykonania i inne parametry. Przykładem takiego właśnie działania może być graficzny edytor (patrz 6.9).

Niemniej jednak częste są sytuacje, gdy przydaje się możliwość uruchamiania programów bezpośrednio z linii poleceń, np. diagnostyka błędów w wypadku wystąpienia problemów (patrz 7.2.4).

Win9x
linia poleceń dostępna jest z menu Start->Programy->Tryb MS DOS albo Start->Uruchom: należy tu wpisać command.com.
NT, 2K, XP
dostęp do linii poleceń z menu Start->Akcesoria-> Command Prompt; można także w menu Start->Uruchom wpisać cmd.exe co uruchomi interpreter poleceń (wyjaśnia to dlaczego trudno w systemach opartych na NT mówić o „oknie DOS”).

6.10.3. Separatory ścieżek

API Win32 obsługuje zarówno /, jak i \ jako separatory ścieżek. Niestety interpretery poleceń obsługują wyłącznie \, a więc odwołując się do programu w linii poleceń możemy użyć tylko tego znaku (wynika to z potrzeby kompatybilności: znak / używany jest często jako prefiks dodatkowego parametru). Gdy nazwa ścieżki jest używana przez program oba separatory mogą być stosowane wymiennie, a nawet mieszane.

Nie należy się dziwić gdy często spotkamy ścieżki pisane w konwencji Unix (a więc separowane znakiem /). fpTeX jest implementacją Web2C i z zasady musi być zgodny między różnymi platformami. Dlatego właśnie np. wszystkie pliki konfiguracyjne stosują konwencję uniksową notacji ścieżek.

6.10.4. System plików

Najgorszą cechą Win9x z punktu widzenia systemu TeX jest prawdopodobnie system plików zwany FAT. TeX używa bardzo wielu niewielkich plików (1–3KB) i na współczesnych dyskach wielkiej pojemności każdy taki plik potrafi zająć nawet 32KB. Wykorzystanie dysku jest więc bardzo nieefektywne zaś instalacja wszystkich plików z CD-ROM-u może zająć wielokrotnie więcej miejsca niż łączna objętość plików.

Bardziej nowoczesne systemy plików, takie jak NTFS, dostępne są w nowszych wersjach Windows i są one pozbawione ujemnych cech FAT: minimalna jednostka alokacji dla pliku to zwykle 4KB, choć w systemie NTFS można ją zredukować nawet do 512 bajtów.

6.10.5. Jak dodać katalog do zmiennej PATH

Większość programów korzysta ze zmiennych, którym można przypisać pewne wartości. Zestaw takich przypisań (par zmienna-wartość) nazywamy środowiskiem. Każdy uruchomiony program korzysta z kopii środowiska i może w ramach tej kopii zmieniać przypisania niektórych zmiennych (nie są one dostępne dla innych uruchomionych równolegle programów). Instalator systemu TeX dla Win32 konieczną konfigurację środowiska przeprowadza automatycznie. Warto jednak wiedzieć, jak konfigurować środowisko ręcznie.

PATH jest specjalną zmienną wykorzystywaną do lokalizowania programów w systemie. Poszczególne wersje Windows mają różne procedury deklarowania PATH:

Windows 95/98
zmienna PATH jest tu deklarowana w pliku autoexec.bat (znajduje się on w głównym katalogu dysku startowego). Po wczytaniu pliku do edytora (np. Notatnik, WinShell) należy odszukać wiersz z napisem PATH= i z szeregiem ścieżek oddzielanych separatorem ; (średnik). Można dopisać kolejne ścieżki wskazujące położenie programów, np.

  PATH=c:\windows;c:\windows\system;c:\”Program Files”\TeXlive\bin\win32

Proszę zauważyć, że ścieżki zawierające spację wymagają ujęcia w parę znaków . Poczynione zmiany aktywne będą po restarcie systemu.

Windows ME
należy uruchomić specjalny program c:\windows\system\msconfig.exe i wybrać opcję „Środowisko” (‘Environment’). Po dodaniu lub modyfikacji zmiennej należy ponownie uruchomić system.
Windows NT/2K/XP
należy wybrać menu Start -> Settings -> Panel Sterowania, w opcji „System” otworzyć zakładkę „Zaawansowane”, następnie przycisk „Zmienne środowiskowe” i tu modyfikować deklaracje zmiennych, zgodnie z posiadanymi uprawnieniami. Istniejącą zmienną PATH modyfikujemy naciskając lewy klawisz myszy na napisie PATH. Pole „Wartość” (Value) pokaże listę katalogów rozdzielonych separatorem ;. Należy tu dopisać katalog zawierający programy środowiska TeX-owego (np. c:\Program Files\TeXlive\bin\win32). Gdy brak jest zmiennej PATH, należy kliknąć pole „Zmienna”, wpisać PATH, przenieść kursor do pola „Wartość” i wpisać tu odpowiedni katalog.

Uwaga: przed zamknięciem okna dialogowego należy zatwierdzić zmiany przyciskiem „Zastosuj”.

Dokonane zmiany można sprawdzić otwierając konsolę i uruchamiając polecenie:


  set NAZWA_ZMIENNEJ

co wyświetli aktualnie aktywne wartości dla danej zmiennej.

6.10.6. „Maszyny” TeX

Z dokumentacji Web2C można wyczytać, że różnie nazwane programy wykorzystują tę samą „maszynę”, np. tex.exe latex.exe są dokładnymi kopiami tego samego programu, ale uruchamiają się z różnymi plikami formatu, zgodnie z nazwą podaną w wywołaniu.

W systemach Unix cecha ta jest zaimplementowana poprzez tzw. dowiązanie symboliczne, co pozwala na zaoszczędzenie wiele miejsca na dysku: ten sam program uruchamiany jest z wieloma formatami.

Interfejs aplikacji systemów Windows (API) nie zna pojęcia dowiązania. Aby niepotrzebnie nie zajmować miejsca na dysku, zastosowano tu pomysł umieszczenia głównej „maszyny” TeX w pliku dynamicznie wiązanej biblioteki (DLL). Z kolei programy uruchomieniowe (.exe) umieszczono w niewielkich plikach przekazujących przez nazwę parametr wywołania (nazwę formatu). Na dysku znajdziemy zatem:


13/05/2002  17:06                3 584 latex.exe
13/05/2002  17:06              266 240 tex.dll
13/05/2002  17:06                3 584 tex.exe
Każdy z tych identycznych programów (tex.exe, latex.exe, mex.exe itp.) korzysta ze wspólnego pliku tex.dll. Podobne rozwiązanie zastosowano dla grupy programów mktex*.exe, z których każdy jest powiązany z biblioteką mktex.dll. W dystrybucji dostępny jest program lnexe.exe, który tworzy w systemach Win32 odpowiedniki dowiązań systemu Unix.

6.11. W razie problemu

6.11.1. Co zrobić gdy latex nie może znaleźć potrzebnych plików?

Należy użyć programu kpsewhich, który jest narzędziem do diagnostyki wszelkich problemów związanych ze znajdywaniem plików (patrz 7.2.4 na str. 80.

6.11.2. Co zrobić gdy instalacja nadal nie działa prawidłowo?

Należy odpowiedzieć sobie na szereg pytań:

  1. czy program tex.exe jest w ścieżce wymienionej w zmiennej PATH?
  2. czy zmienna TEXMFCNF jest prawidłowo ustawiona (standardowo c:/”Program Files”/ TeXlive/texmf-var/web2c)?
  3. czy są jakieś błędy w pliku .log utworzonym przez program TeXSetup.exe? W pliku .log należy wyszukać słowo „Error”.
  4. diagnostyka błędów omówiona została w części 7.2.4 na str. 80.
  5. opis problemów i ewentualne rozwiązanie oraz poprawki można znaleźć pod adresem http://www.tug.org/tex-live.html.
  6. dystrybucja dla Windows zawarta na płytce jest w zasadzie identyczna z dystrybucją fpTeX, wobec tego można odwiedzić stronę http://www.fptex.org; warto też zapisać się na listę dyskusyjną fpTeX (http://www.tug.org/mailman/listinfo/fptex).

Oprogramowanie zawarte na TeX Live jest bardzo złożone i składa się z ponad 250 programów i około 40000 plików różnego źródła. Niesłychanie trudno przewidzieć wszystkie możliwe przyczyny problemów, niemniej jednak dołożymy wszelkich starań aby pomóc je rozwiązać.

6.12. Kompilacja plików źródłowych

Wszystkie pliki źródłowe programów zawarte są w skompresowanym archiwum source/source.tar.bz2 na CD-ROM-ie. Kompilacja w środowisku Windows wymaga:

Uczynienie tego procesu łatwiejszym i bardziej klarownym wymaga jeszcze sporo pracy.